Nauka i świat współczesny. ALFRED N. WHITEHEAD

Nauka i świat współczesny. ALFRED N. WHITEHEAD

Niniejsza praca zawiera przemyślenia nad pewnymi aspektami zachodniej kultury na przestrzeni ostatnich trzystu lat, w tej mierze, w jakiej uległa ona zmianie pod wpływem rozwoju nauki. Przyświecało mi przekonanie, że mentalność epoki wypływa z jej światopoglądu, który z kolei panuje w oświeconych kręgach odnośnych społeczeństw. W zależności od różnic kulturowych może istnieć kilka światopoglądów. Nauka, estetyka, etyka i religia skłaniają ludzi do wymyślania przeróżnych kosmologii i same ulegają ich wpływom. Każda z tych dziedzin narzuca ludziom danej epoki pewien światopogląd. Ponieważ ten sam zbiór ludzi interesuje się albo wszystkimi spośród wymienionych dziedzin, albo przynajmniej więcej niż jedną z nich, faktycznie występujące światopoglądy stanowią łączny wynik wszystkich oddziaływań. Ale w każdej epoce dominująca rola przypada jednej z tych dziedzin. Na przestrzeni ostatnich trzystu lat kosmologia oparta na nauce umacniała się kosztem dawniejszych punktów widzenia, czerpiących inspirację z innych źródeł. Ludzie potrafią być prowincjuszami w czasie, nie tylko w przestrzeni. Nasuwa się pytanie, czy naukowa mentalność świata współczesnego sprzed niewielu lat nie dostarcza przykładu takiego właśnie prowincjonalnego ograniczenia.