Regionalny wymiar „Solidarności” 1980–1981. Szczecin na tle kraju. Red. ARTUR KUBAJA, MICHAŁ SIEDZIAKO

Publikacja jest pokłosiem konferencji „Regionalny wymiar »Solidarności« 1980–1981. NSZZ »Solidarność« Regionu Pomorze Zachodnie na tle ogólnopolskim", którą zorganizował szczeciński oddział IPN w czerwcu 2011 r. Publikacja prezentuje „Solidarność" w regionie w szerszym kontekście historycznym. Poza tekstami odnoszącymi się do Pomorza Zachodniego w tomie znalazły się zatem także opracowania dotyczące wydarzeń ogólnopolskich oraz innych regionów kraju. Zbiór otwiera artykuł Artura Kubaja, który nakreślił historię NSZZ „Solidarność" Pomorza Zachodniego w latach 1980–1981. Tekst, dotykając kluczowego z punktu widzenia tematu publikacji zagadnienia, stanowi punkt wyjścia do rozważań podejmowanych przez poszczególnych autorów. W kolejnym artykule Michał Paziewski podjął rozważania na temat idei społeczeństwa obywatelskiego w kontekście działalności „Solidarności" w regionie. Michał Siedziako scharakteryzował natomiast aktywność Niezależnego Zrzeszenia Studentów, określanego niekiedy „studencką »Solidarnością«", na szczecińskich uczelniach. Kolejne dwa teksty przedstawiają działalność regionalnej „Solidarności" w optyce władz – Paweł Szulc pisze o lokalnych oficjalnych środkach masowego przekazu, Jan Macholak analizuje zaś nastawienie do związku wojewódzkich władz PZPR. Wśród tekstów poświęconych „Solidarności" w kraju jest tekst Krzysztofa Brzechczyna, który opisuje ideowe inspiracje programu „Solidarności". Z analizą myśli politycznej związku współgra artykuł Grzegorza Wołka na temat związkowych struktur. W dwóch następnych rozdziałach pracy przedstawiono ważne wydarzenia w historii związku w skali ogólnopolskiej, które rzutowały na jego działalność w regionach – Krzysztof Osiński pisze o tzw. kryzysie bydgoskim z marca 1981 r., Grzegorz Majchrzak zarysowuje zaś I Krajowy Zjazd Delegatów i jego rozpracowanie przez Służbę Bezpieczeństwa. W kolejnym artykule Michał Ruczyński poddał analizie działalność jednej z ważnych sekcji branżowych „Solidarności" – Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii – oraz wydawany przez nią dwutygodnik „Kwadrat". Patryk Pleskot wyszedł w swoim artykule poza granice Polski, opisując oficjalne delegacje związku do krajów zachodnich w 1981 r.: do Włoch i Watykanu (styczeń), do Japonii (maj), do Szwajcarii (na sesję Międzynarodowej Organizacji Pracy; czerwiec) oraz do Francji (październik). Autor nakreślił także, jak wyglądały rzeczone wyjazdy z perspektywy Szczecina. Dwa ostatnie teksty to spojrzenie na historię „Solidarności" w innych regionach, co stworzy czytelnikowi perspektywę porównawczą. Arkadiusz Kazański opisał dzieje regionu gdańskiego, Krzysztof Wasilewski przeanalizował zaś gorzowską prasę partyjną między sierpniem 1980 r. a grudniem 1981 r. Zbiór artykułów uzupełniają dwa aneksy. W pierwszym z nich zamieszczono zapis debaty zatytułowanej Szczecińska „Solidarność" od strajku sierpniowego do wprowadzenia stanu wojennego (wzięli w niej udział liderzy szczecińskiej „Solidarności": Marian Jurczyk, Andrzej Milczanowski, Stanisław Wądołowski, Stanisław Kocjan oraz Mieczysław Ustasiak). Drugi aneks stanowi wybór ikonografii ilustrującej wydarzenia prezentowane w tomie